Γενικά
Προκειμένου να χορηγηθεί η βασική εισοδηματική ενίσχυση, εκτός της ενεργοποίησης δικαιωμάτων, απαιτείται και η συμμόρφωση με το σύστημα της αιρεσιμότητας.
Το σύστημα της αιρεσιμότητας περιλαμβάνει κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης (ΚΑΔ) και πρότυπα καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης (ΚΓΠΚ) της συνολικής γεωργικής έκτασης που κατέχεται από τον ενεργό γεωργό (ΕΓ).
Το σύστημα επιβάλλει δεσμεύσεις στους τομείς:
- για το κλίμα και περιβάλλον (Δείτε εδώ αναλυτικά), συμπεριλαμβανομένων των υδάτων (Δείτε εδώ αναλυτικά), του εδάφους και της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων,
- δημόσια υγεία και υγεία των φυτών και
- καλή διαβίωση των ζώων.
Γεωργοί που δεν συμμορφώνονται με τις δεσμεύσεις του συστήματος της αιρεσιμότητας, υπόκεινται σε διοικητική κύρωση.
Το σύστημα της αιρεσιμότητας περιλαμβάνει 9 πρότυπα ΚΓΠΚ
Συνοπτικά τα πρότυπα ΚΓΠΚ που περιγράφονται στο ΣΣ ΚΑΠ είναι τα ακόλουθα:
- ΚΓΠΚ 1: Διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων βάσει της αναλογίας των μόνιμών βοσκοτόπων σε σχέση με τη γεωργική έκταση. (Δείτε εδώ αναλυτικά)
- ΚΓΠΚ 2: Προστασία υγροτόπων και τυρφώνων. (Δείτε εδώ αναλυτικά)
- ΚΓΠΚ 3: Απαγόρευση της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών, εκτός αν γίνεται για λόγους φυτοπροστασίας. (Δείτε εδώ αναλυτικά)
- ΚΓΠΚ 4: Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορευμάτων. (Δείτε εδώ αναλυτικά)
- ΚΓΠΚ 5: Διαχείριση της κατεργασίας του εδάφους για τη μείωση του κινδύνου υποβάθμισης και διάβρωσης, λαμβάνοντας μεταξύ άλλων, υπόψη την κλίση του εδάφους.
- ΚΓΠΚ 6: Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες.
- ΚΓΠΚ 7: Αμειψισπορά σε αρόσιμη γη εκτός από την καλλιέργειες που καλλιεργούνται κάτω από το νερό.
- ΚΓΠΚ 8: Ελάχιστο ποσοστό αρόσιμης γης που διατίθεται για μη παραγωγικές εκτάσεις και χαρακτηριστικά, για όλες τις γεωργικές εκτάσεις, διατήρηση των χαρακτηριστικών του τοπίου και απαγόρευση της κοπής φυτικών φρακτών και δένδρων κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξάρτησης των πτηνών.
- ΚΓΠΚ 9: Απαγόρευση της μετατροπής ή άροσης των μόνιμων βοσκοτόπων που έχουν οριστεί ως περιβαλλοντικά ευαίσθητοι μόνιμοι βοσκότοποι σε περιοχές του δικτύου Natura 2000.
Οι δικαιούχοι θα ενημερώνονται για την απαίτηση τήρησης του συστήματος της αιρεσιμότητας και τις διοικητικές κυρώσεις μη τήρησής τους κατά την υποβολή της ΕΑΕ κάθε έτους.
Το σύστημα επιβολής κυρώσεων για την αιρεσιμότητα θα βασιστεί στο αντίστοιχο του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 640/2014 της Επιτροπής για την πολλαπλή συμμόρφωση, το οποίο εφαρμόζεται κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, με τις αναγκαίες προσαρμογές στις διατάξεις των Κανονισμών (ΕΕ) 2021/2115, (ΕΕ) 2021/2116 και (ΕΕ) 2022/1173.
Οι παραβάσεις κωδικοποιούνται σε πίνακες ελέγχου και χαρακτηρίζονται, με βάση και το εύρος διακύμανσής τους σε σχέση με τιθέμενα όρια, ως προς τη μονιμότητα (το διαρκή ή μη χαρακτήρα τους), τη σοβαρότητα για την επίτευξη των στόχων ενός προτύπου ή μιας απαίτησης, την έκταση των επιπτώσεων (ασήμαντη επίπτωση, μόνο εντός της εκμετάλλευσης, εκτός της εκμετάλλευσης) και αξιολογούνται κατά τη διάρκεια των ελέγχων με βάση τα ευρήματά τους. Παράλληλα παρακολουθείται η επανάληψη ή μη της ίδιας παράβασης και τεκμηριώνεται η εξ αμελείας ή εκ προθέσεως μη συμμόρφωση, κατόπιν και της υποβολής και εξέτασης των αντιρρήσεων του δικαιούχου, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των εφαρμοζόμενων διαδικασιών ελέγχου.
Κυρώσεις
1. Η τήρηση των απαιτήσεων ελέγχεται και στις περιπτώσεις όπου παρατηρούνται παραβάσεις επιβάλλονται κυρώσεις, το ύψος των οποίων καθορίζεται από το βαθμό σοβαρότητας και επανάληψης της παράβασης. Αρχικά οι παραβάσεις διακρίνονται, είτε σε παράβαση από πρόθεση ή σε παράβαση από αμέλεια ως ακολούθως:
α) Αμέλεια:
αα) Σε περίπτωση που η παράβαση μιας απαίτησης ή ενός προτύπου αξιολογείται ως μη μόνιμη, ως μικρού βαθμού σοβαρότητας και ως άνευ αποτελέσματος από πλευράς έκτασης, επιβάλλεται ποσοστό μείωσης 1%.
αβ) Όταν η παράβαση μιας απαίτησης ή ενός προτύπου αξιολογείται ως μόνιμη, ως μεγάλου βαθμού σοβαρότητας και με αποτέλεσμα που εκτείνεται εκτός εκμετάλλευσης, επιβάλλεται ποσοστό μείωσης 5%. Σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις παράβασης χωρίς πρόθεση, επιβάλλεται ποσοστό μείωσης 3%.
αγ) Εφ’ όσον διαπιστωθούν μη επαναλαμβανόμενες παραβάσεις σε περισσότερες από μία απαιτήσεις ή πρότυπα του ίδιου τομέα, η ποινή που επιβάλλεται για τον εν λόγω τομέα, είναι η μεγαλύτερη σε ποσοστό μεταξύ των ποινών που οφείλονται σε παραβάσεις απαιτήσεων ή προτύπων του συγκεκριμένου τομέα.
αδ) Σε περίπτωση που διαπιστωθούν παραβάσεις σε περισσότερους από ένα τομείς, τα ποσοστά μείωσης ανά τομέα αθροίζονται, η συνολική μείωση όμως δεν μπορεί να υπερβεί το 5%, με την επιφύλαξη των περιπτώσεων πρόθεσης ή επανάληψης.
β) Πρόθεση: Σε περίπτωση που οι παραβάσεις των απαιτήσεων ή προτύπων ενός τομέα διαπράχθηκαν εκ προθέσεως, επιβάλλεται μείωση για τον εν λόγω τομέα κατά ποσοστό 20%, η οποία αθροίζεται με τις μειώσεις των υπόλοιπων τομέων.
γ) Περιπτώσεις Επανάληψης Παραβάσεων:
γα) Όταν διαπιστωθεί μηχανογραφικά επανάληψη παράβασης της ίδιας απαίτησης ή προτύπου, η μείωση που προκύπτει τριπλασιάζεται, αθροίζεται με μειώσεις από ενδεχόμενες άλλες παραβάσεις του ίδιου τομέα, και ακολούθως η προκύπτουσα συνολική μείωση του τομέα στον οποίο ανήκει, αθροίζεται με τα ποσοστά μείωσης που προκύπτουν από άλλους τομείς. Το μέγιστο συνολικό ποσοστό μείωσης στην περίπτωση αυτή είναι 15%.
γβ) Σε περίπτωση και δεύτερης επαναλαμβανόμενης παράβασης της ίδιας απαίτησης ή προτύπου, η προβλεπόμενη μείωση τριπλασιάζεται εκ νέου, τηρουμένου το 15% ως μέγιστου συνολικού ποσοστού.
δ) Μη Διενέργεια ελέγχου:
δα) Σε περίπτωση μη προσέλευσης στον έλεγχο μετά από ειδοποίηση, άρνησης ελέγχου, μη συγκέντρωσης ή συγκράτησης των ζώων, απειλής ή χρήσης βίας κατά των ελεγκτών, μη επίδειξης μητρώων ή αρχείων και παραστατικών ή εγγράφων της εκμετάλλευσης, παρεμπόδισης ή μη διευκόλυνσης της μετάβασης και επιθεώρησης στο σύνολο των αγροτεμαχίων, των σταυλικών εγκαταστάσεων και των βοηθητικών χώρων της εκμετάλλευσης, ο παραγωγός αποκλείεται από το σύνολο των ενισχύσεων που ελάμβανε για το έτος κατά το οποίο διεξάγεται ο έλεγχος.
ε) Ήσσονος Σημασίας: Παραβάσεις ήσσονος σημασίας για τις οποίες απευθύνεται προειδοποίηση στο γεωργό, δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό των μειώσεων κατά το τρέχον έτος εφ’ όσον ο γεωργός προσκομίσει εμπρόθεσμα τα απαιτούμενα αποδεικτικά συμμόρφωσης, όπως είναι η παραγγελία όλων των ελλειπόντων μέσων σήμανσης/ενωτίων θεωρημένη από το αρμόδιο Αγροτικό Κτηνιατρείο και το τιμολόγιο αγοράς/δελτίο αποστολής τους. Ανεξάρτητα όμως από την προσκόμισή τους, εφ’ όσον διαπιστωθεί επανάληψη της ίδιας παράβασης κατά τα δύο επόμενα έτη, επιβάλλεται αναδρομικά μείωση 1%.
